Op een pleintje, in het diepe zuiden van Rotterdam, staat een klein paviljoen. Het gebouwtje heeft vijf lokalen die op het plein uitkijken – en op een school, De Toermalijn. Daar gebeuren mooie dingen.
Drie jaar geleden – ik was net begonnen bij SKAR – kwam ik de directeur van basisschool de Toermalijn tegen. Hij vertelde vol enthousiasme over zijn school, over hoe hij probeerde de kinderen kansen te geven, in plaats van alleen les. Maar hij vertelde ook hoe lastig dat was. Een groot deel van de kinderen op die school kwam uit gezinnen waarvan de ouders na de basisschool zelf nauwelijks een opleiding hadden gehad. Hoe slim de kinderen ook waren, ze hadden daarmee minder kansen dan de meeste van hun leeftijdgenoten. Hij vroeg me of ik hem kon helpen.
Ik vertelde hem dat ik geen kunsteducatieprogramma zou gaan organiseren. Wij, SKAR, zorgen voor werkruimte voor kunstenaars/creatieven, we gaan niet over hun werk. Wat we wel kunnen doen is dat we werk en werkruimte meer op elkaar laten aansluiten. We hebben dat paviljoentje daar in Zuidwijk gehuurd van de gemeente, om er ateliers van te maken. Met Ariadne Urlus (nog wel bekend van MaMA) hebben we kunstenaars gesproken. Kunstenaars die zich bij ons gemeld hebben voor een atelier én voor wie onderwijs en educatie centraal in hun werk staan. Aan hen verhuurden we de lokalen in dat paviljoentje. De directeur hebben we gevraagd om voor zijn kunstonderwijs regelmatig die kunstenaars in te huren. Tussen de kunstenaars en de school is vervolgens een kunsteducatieprogramma ontstaan (waar normaal voor betaald wordt). En dat alles heet SKARlokaal.
We zijn nu anderhalf jaar verder, en in alle stilte is het een prachtig succes geworden. De kunstenaars doen wat ze graag willen doen, en verdienen er ook wat aan. Meer nog, bij de leerlingen van de school verandert er veel. Jongens aan wie gedragsproblemen werden toegeschreven zitten urenlang aan hun project te werken, in opperste concentratie. Kinderen die vooral deden wat hen verteld werd omdat dat zo hoorde, nemen initiatief, bijvoorbeeld in een eindpresentatie van groep 8. Een moeder vertelt dat haar dochter opbloeit, omdat ze niet alleen ruimte krijgt, maar ook vertrouwen. En ouders melden zich, omdat zij ook willen. De kinderen daar krijgen kennelijk opeens een perspectief dat die school alleen niet kon bieden. Dat is allemaal op het conto te schrijven van de kunstenaars en de school. Maar misschien ook een beetje omdat we de werkplekken iets beter hebben laten aansluiten op wat de kunstenaars/creatieven nodig hebben.